We meten de grootte van een land in dit artikel af aan het totale oppervlakte. Met dat gegeven zou Rusland het grootste land ter wereld zijn, met een totaaloppervlakte van 17.098.242 vierkante kilometer (km²). Nederland is dan het 135e grootste land ter wereld, met een totaaloppervlakte van 41.528 km². Dat is toch al snel 130 keer zo groot als het tiende kleinste land ter wereld.
Overigens hebben we enkel soevereine staten in deze top 10 van kleinste landen ter wereld opgenomen. Overzeese territoria en semizelfstandige landen als Gibraltar, Saba en de Kanaaleilanden zijn dus niet meegerekend. De nummer 1 zou met of zonder deze landen nog altijd het kleinste land ter wereld blijven. En voor wie Afrika mist in dit artikel: het kleinste land van dat continent is net te groot voor deze top 10 van kleinste landen ter wereld. De Seychellen zijn met een oppervlakte van 452 vierkante kilometer het op veertien na kleinste land ter wereld.
10. Malta – 316 km²
Malta is niet het kleinste land van Europa, maar wel het kleinste land dat lid van de Europese Unie is, waarin het op 1 mei 2004 is toegetreden. Tot 21 september 1964 was Malta nog een Britse kolonie, en de oudste bewoners vestigden zich waarschijnlijk al bijna 3.000 jaar geleden op Malta. De tegenwoordige Republiek Malta bestaat uit een viertal bewoonde eilanden, waarvan hoofdeiland Malta veruit het grootste is, en nog vijf bijzonder kleine onbewoonde eilandjes. Het tiende kleinste land ter wereld wordt overigens wel zo volledig mogelijk gebruikt; er wonen in totaal ruim 405.000 mensen op Malta, waarmee het ook één van de dichtstbevolkte landen ter wereld is.
9. Maldiven – 300 km²
De Maldiven of Malediven zijn een groep van 1190 koraaleilanden, die gegroepeerd zijn in 26 atollen. Door de brede verspreiding over de Indische Oceaan beslaan ze zo’n 90.000 km², maar slechts 300 vierkante kilometer daarvan is Maldivisch grondgebied. Daarmee is de Republiek der Maldiven het kleinste land in Azië en het op acht na kleinste land ter wereld. Overigens zijn er van de 1190 eilanden slechts 200 bewoond, zo’n 88 toeristische oorden en is de rest onbewoond. Er zijn er dan ook slechts 9 groter dan twee vierkante kilometer. Naast het kleinste land van Azië is het overigens ook het minst bevolkte land van Azië en het laagste land ter wereld; het hoogste natuurlijke punt (met andere woorden: niet door mensen gebouwd) is 2,4 meter boven zeeniveau en de gemiddelde hoogste boven zeeniveau van de Maldiven is slechts anderhalve meter. Dat is echt bijzonder plat; zelfs een land als Nederland kent nog een maximale hoogte van 322,7 meter. Althans, dat wil zeggen: in Nederland. Dat is namelijk de Vaalserberg. De hoogste berg op Nederlands grondgebied is Mount Scenery op Saba, 877 meter hoog.
8. Saint Kitts en Nevis – 261 km²
De Federatie van Saint Kitts en Nevis is een zeer klein landje dat in de Caribische Zee in Midden-Amerika ligt, op ongeveer tien kilometer van Sint Eustatius. Het is het kleinste land op het Amerikaanse continent en het kleinste land op het gehele Westelijk Halfrond. Het bestaat, zoals de naam al aangeeft, uit twee eilanden, Saint Kitts (ook wel Saint Christopher) en Nevis, evenals een aantal onbewoonde rotspunten. De twee eilanden liggen op slechts drie kilometer afstand van elkaar, maar waren toch tot het einde van de negentiende eeuw verschillende staten. En waarschijnlijk mede doordat de vereniging van beide eilanden onder dwang van de Britten plaatsvond, zijn er nog altijd verscheidene conflicten tussen beide. Het voornaamste geschil is dat Nevis vindt dat het grotere Saint Kitts, waar ook de regering zetelt, hen te weinig inspraak geeft. Er wonen in totaal slechts 40.000 mensen in het op zeven na kleinste land ter wereld.
7. Marshalleilanden – 181 km²
De Marshalleilanden zijn een eilandengroep midden in de Grote Oceaan, ten zuiden van Micronesië. Het bestaat uit 29 atollen en 1.100 eilanden. Ongetwijfeld mede dankzij de zeer geïsoleerde ligging is het op zes na kleinste land ter wereld vooral bekend geworden door de periode dat de VS er het bewind voerde. Tussen 1945 en 1980 was het namelijk een door de VS bestuurd mandaatgebied van de VN. En precies die geïsoleerde ligging stelde de VS in staat om vele tientallen kernproeven uit te voeren op de Marshalleilanden. Daarbij is een aantal eilandjes volledig verwoest en heeft het merendeel van de enkele tienduizenden hoofden tellende bevolking tussen 1946 en 1958 te maken gehad met radioactieve fall-out. Tussen 1958 en 1998 zijn er daarom voor zeker 750 miljoen dollar herstelbetalingen gedaan door de VS. Nog altijd zijn er rechtszaken gaande over het gebied dat de US Atomic Energy Commission in 1956 als “veruit de meest besmette plaats op aarde” bestempelde, en doen de VS regelmatig medische en andere tests in de regio.
6. Liechtenstein – 160 km²
Liechtenstein is het op drie na kleinste land van Europa en het kleinste land van Europa dat het Schengenverdrag heeft ondertekend. Het is één van de twee “doubly landlocked countries”, dubbele binnenstaten, ter wereld, omdat ook de omsluitende landen Zwitserland en Oostenrijk geen directe toegang tot een open zee hebben. (Voor de fijnproevers: het andere land is Oezbekistan.) Liechtenstein is een belastingparadijs, dat meer geregistreerde bedrijven dan inwoners kent. Het op vijf na kleinste land ter wereld is dan ook zeer rijk en kent de op één na laagste werkloosheid ter wereld (1,5%; enkel Monaco (#2) gaat Liechtenstein daar in voor). Ook heeft Liechtenstein de laagste publieke schuld ter wereld, namelijk 0,0 euro en dus ook 0% van het BNP. Maar omdat het één van de kleinste landen ter wereld is, kan het desondanks niet veel bijdragen aan de Europese schuldencrisis, die voornamelijk te wijten is aan uit de hand gelopen staatsschulden in Europa.
5. San Marino – 61 km²
San Marino is de oudste nog bestaande staat en constitutionele republiek van de wereld: de voortzetting van de kloostergemeenschap werd op 3 september 301 gesticht door de heilige diaken en steenhouwer Marinus van Arbe. Nog altijd is 97% van de bevolking van San Marino katholiek. Ook de grondwet, die in 1600 al werd vastgelegd, is de oudste nog geldende grondwet ter wereld. Het landje is volledig omgeven door Italiaans grondgebied. Er wonen slechts 30.000 mensen, waarmee het op vier na kleinste land ter wereld het kleinste land in de Raad van Europa is wat betreft de bevolkingsomvang.
4. Tuvalu – 26 km²
uvalu, het op drie na kleinste land ter wereld, is een Polynesische archipel in de Grote Oceaan. Met zo’n 10.500 inwoners is Tuvalu het op twee na kleinste land ter wereld qua bevolkingsomvang, na Nauru en Vaticaanstad. Het bestaat uit 5 atollen met in totaal een honderdtal eilandjes. De grootste geldstromen in de kwakkelende economie komen uit ontwikkelingshulp en de opbrengst van de domeinnaam .tv, die in 2000 voor 50 miljoen dollar 12 jaar lang werd geleased aan het Amerikaanse bedrijf VeriSign. Door de afgelegen ligging is toerisme niet echt van belang als sector; slechts duizend mensen bezoeken jaarlijks de eilandengroep.
3. Nauru – 21 km²
Nauru is het op twee na kleinste land ter wereld, maar vooral ook de kleinste eilandstaat ter wereld (half zo groot als Schiermonnikoog) en de kleinste republiek ter wereld. In de jaren 70 en 80 was de economie op haar hoogtepunt dankzij de mijnbouw van fosfaten, maar nadat die waren uitgeput kromp de economie fors en onderzocht de overheid alternatieve inkomstenbronnen. Zo werd het in de jaren 90 een belastingparadijs en ook een toevluchtsoord voor witwaspraktijken; voor 25.000 dollar was het indertijd mogelijk om een bank op te richten, en er werd geen enkele andere eis gesteld. Sedert 2003 is dat onder internationale druk verbeterd, maar de economie zit nog altijd ver van het niveau van 30 jaar geleden. Het is buiten de scope van dit artikel om de geschiedenis van Nauru in meer volledigheid te bespreken, dus even in het kort: de fosfaatmijnbouw begon al aan het begin van de twintigste eeuw. Nagenoeg alle inkomsten daarvan gingen naar Groot-Brittannië, en achteraf gezien zou de economie van Nauru veel beter kunnen zijn en haar inwoners veel rijker indien dergelijke (post-)kolonialistische praktijken de eilandbewoners niet zo hadden benadeeld. Ook was er tijdens de plotselinge grote verhoging van de inkomsten in de jaren 70 en 80 bijzonder veel mismanagement in de overheid, waardoor zeer veel geld werd verspild. Daarmee illustreert ook Nauru weer dat de kleinste landen ter wereld soms oneerlijk worden bejegend in (geo-)politieke praktijken, net zoals bijvoorbeeld bij de Marshalleilanden gebeurde.
2. Monaco – 1,98 km²
De stadsstaat Monaco is met ruim 35.500 inwoners met afstand het meest dichtbevolkte land ter wereld (drie keer zo hoog als nummer 2, Singapore). Het op één na kleinste land ter wereld is op vele punten uniek. Zo is het bijvoorbeeld een belastingparadijs dat überhaupt geen inkomstenbelasting kent, geen werkloosheid heeft, met bijna 90 jaar de hoogste levensverwachting heeft, enzovoorts. Maar wie er wil gaan wonen om belasting te ontduiken is gewaarschuwd: Monaco heeft ook de hoogste oppervlakte van welke vastgoedmarkt dan ook ter wereld (bijna 43.000 euro per vierkante meter), dus het inkomen moet wel tamelijk hoog zijn om dat te rechtvaardigen. Het zal je dus ook niet verbazen dat Monaco het laagste aantal mensen onder de armoedegrens en het hoogste aantal miljonairs en miljardairs per hoofd van de bevolking ter wereld kent.
1. Vaticaanstad – 0,44 km²
Met een oppervlakte van slechts 44 hectare is Vaticaanstad met enige afstand het kleinste land ter wereld. Ook gemeten naar inwoneraantal – ongeveer 830 mensen, waarvan zo’n 40 niet direct aan de Kerk zijn verbonden – is Vaticaanstad het kleinste land ter wereld. Het landje, dat volledig door Rome wordt omsloten, is in vele opzichten uniek. De economie drijft volledig op het Vaticaan; het gehele land is door Unesco aangemerkt als Werelderfgoed; het geeft eigen euro’s met afbeeldingen van de Paus uit, die vooral verzamelobjecten zijn; het heeft een pinautomaat met aanwijzingen in het Latijn; het kent geen nationaliteit toe bij geboorten maar enkel via naturalisatie; et cetera. Het postbedrijf is volgens vele het beste ter wereld, wat ergens ook wel weer in de lijn der verwachting ligt. Vaticaanstad is immers het kleinste land ter wereld.
Geef een antwoord