Top 10 meest bijzondere weersverschijnselen

Het weer doet vreemde dingen. Zo worden er regelmatig extreme records gevestigd qua windsnelheid, sneeuwval of temperatuur. Ook zijn er uiterst bizarre wolken waargenomen. Maar zoals we met je dit artikel duidelijk zullen maken, zijn er nog vele andere vreemde weersverschijnselen…

10. Maanboog

Een regenboog ontstaat als zonlicht fijnverdeelde waterdruppeltjes raakt, breekt en reflecteert, zodat het gehele kleurenspectrum zichtbaar is. Het verschijnsel kan zich echter voordoen met alle soorten licht, en dus ook met maanlicht – hetgeen natuurlijk ook zonlicht is, maar dan zonlicht dat via de weerkaatsing van de maan de aarde bereikt. De nevel van de Victoriawatervallen in Zambia staat trouwens specifiek bekend om de vele maanbogen.

9. Groene flits

Groene flitsen zijn een zeer interessant optisch verschijnsel, dat zich kort voor zonsopgang of vlak na zonsondergang kan voordoen. Heel kort, vaak slechts enkele seconden, is er dan een groen licht te zien vlak boven de zon. Ze kunnen vanaf iedere hoogte worden waargenomen, en zijn het beste zichtbaar boven een egale horizon, zoals een zee. Het is vaak maar een bescheiden weersverschijnsel: bepaald niet de gehele horizon licht groen op. Groene flitsen zijn een gevolg van de breking van zonlicht door de atmosfeer.

8. Pyrocumulus

Pyrocumulus is een samentrekking van pyro-, vuur, en cumulus, de typische bloemkoolachtige wolken die we in Nederland ook wel stapelwolken noemen. Stapelwolken ontstaan bij mooi weer, als de zon het aardoppervlak opwarmt en de warme lucht vervolgens opstijgt. De lucht koelt daarbij af en condenseert op een gegeven punt uit tot een wolk zichtbaar wordt. Bij pyrocumulus is dat net zo, alleen wordt de warmte door een vuur veroorzaakt.

De oorzaak is vaak een bosbrand, zoals in het filmpje hieronder, maar ook vulkaanuitbarstingen staan bekend om het veroorzaken van dit type wolken. Dan worden ze zelfs zo groot dat de stapelwolken kunnen uitgroeien tot onweerswolken. Toch wel een vrij apocalyptisch decor: donder, bliksem, én een vulkaanuitbarsting!

7. Fata morgana

Een fata morgana wordt ook wel een luchtspiegeling genoemd. Het verschijnsel is meestal, zo niet altijd, in minder extreme vorm te zien dan in de populaire cultuur nog wel eens wordt beweerd: de kans dat er een gehele virtuele oase ontstaat op je netvlies is zeer laag. Daarentegen zijn ze vaak al te zien op hete wegdekken (die er dan uitzien alsof er water op ligt), boven zee, of zelfs boven ijsvlaktes.

Fata morgana’s ontstaan als er bijna geen wind is. Lucht mengt dan heel slecht in verticale richting, zodat verschillende horizontale lagen met een andere temperatuur ontstaan onder invloed van de zon. De brekingsindex van lucht verschilt met de temperatuur, zodat hetzelfde effect ontstaat als bij een lepeltje in een glas water: het beeld vervormt.

6. Sint-Elmusvuur

Sint-Elmusvuur of kortweg Elmsvuur is een elektrisch verschijnsel dat wordt geassocieerd met onweer. Het is het oplichten van vooral de uiteinden van bepaalde objecten, zoals boten en vliegtuigen, door elektrische ontladingen. Elmsvuur verschijnt daarom enkel als de lucht sterk elektrisch geladen is. Omdat het een snel voorbijgaan verschijnsel is zijn er eigenlijk geen foto’s beschikbaar, maar bijvoorbeeld Youtube biedt verscheidene filmpjes aan met onder meer vliegtuigen in een onweersbui, waar het verschijnsel duidelijk kan worden waargenomen:

5. Vuurkolk

Een vuurkolk of vuurtornado is een buitengewoon spectaculair verschijnsel. Het ontstaan ervan is echter relatief eenvoudig te verklaren. Bij een groot open vuur, met name bosbranden, ontstaat zeer veel turbulentie in de lucht. Soms uit dat zich ook in de vorm van wervels, zoals bijvoorbeeld op hete dagen in de woestijn vaak stofhozen ontstaan. Vuurkolken zijn vaak van korte duur en niet erg intensief, maar er zijn er ook die een halfuur duren en bomen ontwortelen. In 1923 is er in Japan bij een grote aardbeving ook melding gemaakt van een enorme vuurkolk die 38.000 mensen tijdens een gigantische brand in Tokio verraste op een plein. Ook hierbij is YouTube weer een dankbare bron:

4. Kabatische winden

Katabatische of valwinden vervoeren koude, dichte lucht vanaf hooggelegen gebieden naar beneden onder de invloed van zwaartekracht. Alhoewel de meeste onschuldig zijn en geen grote snelheid bereiken, zijn er voorbeelden van zeer plotseling opstekende stormwinden met windstoten tot meer dan 250 kilometer per uur en enorme temperatuurdalingen in zeer geringe tijd. Bekende voorbeelden in Europa zijn de Mistral in Mediterrane gebieden en de Bora bij de Adriatische kust.

3. Neerregenende dieren

Als het in Engeland pijpenstelen regent, zegt men ook wel: “It’s raining cats and dogs”. Er zijn meerdere gevallen bekend waarin dat bijna letterlijk zo was. Verleden jaar regende het in Engeland appels, maar meerdere media berichtten ook dat in Schotland schoolkinderen wormen over zich heen kregen. Ook regende het vorige maand twee keer achter elkaar vissen in een dorp in Indonesië.

Omwille van de kiesheid tonen we ze hier niet, maar er zijn ook foto’s van dergelijke incidenten. De oorzaak is onbekend; wellicht hebben tornado-achtige verschijnselen ermee van doen.

2. Bolbliksem

Bolbliksems vertonen gelijkenis met ufo’s: er zijn meer dan genoeg getuigen, maar een wetenschappelijke verklaring ontbreekt. Dat gezegd hebbende, wordt er wel degelijk door de wetenschap aandacht aan besteed en is al meerdere malen bewezen dat dergelijke verschijnsels kunstmatig opgewekt kunnen worden. Onder meer het gerenommeerde Duitse Max Planck-instituut en tijdschrift New Scientist hebben erover gepubliceerd.

1. Sprites

Met het vreemdste weersverschijnsel keren we in ieder geval terug naar de wetenschappelijk aangetoonde werkelijkheid. Sprites zijn hoogatmosferische (tot 95 kilometer hoogte) plasma’s die geassocieerd worden met zware onweersbuien. Ze zijn al vele duizenden keren gefotografeerd en gefilmd, al is er nog geen bevredigende wetenschappelijke verklaring voor. Er zijn overigens drie verschillende soorten sprites. Het onderstaande, korte Engelstalige NASA-filmpje geeft een visueel overzicht.